Deze week is de yoga mindfulness cursus weer gestart en zijn we weer begonnen bij wat ik als de basis beschouw van tot rust komen: bekkenbodemspieren. In deze spieren zit een reflex van aanspannen als we iets ervaren als spannend, eng of alleen al iets waar we ons erg bij concentreren. Het is een oerreflex om te overleven. Het systeem, ons lichaam, springt in de overlevingsstand en dit kan per situatie verschillen. Soms is het handig om de strijd aan te gaan, soms moet je zorgen dat je zo snel mogelijk ergens anders komt en soms is het goed om je helemaal niet te bewegen en te wachten tot dat het gevaar geweken is. Deze oerreflexen zijn in het kader van ontmoetingen met wilde dieren heel goed te snappen, alleen tegenwoordig komen we geen echte tijgers, beren of slangen tegen. Ons lichaam reageert echter nog steeds op deze oerwijze bij spannende ontmoetingen, angstige gedachten of bij vervelende situaties. Heel handig als je een sprintje moet trekken achter je kind aan omdat het onverwachts de straat dreigt over te steken zonder te kijken. Goed als je duidelijk op je standpunt wil en moet blijven staan. Verstandig om soms niet meteen te handelen maar de situatie beter in te schatten. Het punt is dat dit meerdere keren per dag gebeurt en dan ook nog eens onbewust. Ons lichaam spant zich vanaf de basis aan om ook in de 21ste eeuw te kunnen overleven. Ons lichaam maakt stoffen vrij om te kunnen vechten, vluchten of te bevriezen. Soms, vaak zelfs, in buitengewone proporties waardoor we overdreven reageren, te lang, te hard doorgaan of te lamlendig zijn om iets op te pakken en naar onnodige dingen op TV, internet of mobiel blijven kijken. Bewust, adequaat handelen, de juiste dingen zeggen, bedenken en doen zo willen we graag allemaal leven. Daar helpt dus mijn basis van de basisoefening dus voor.
De reflex begint bij het aanspannen van je bekkenbodemspieren. Leren voelen wat er dus in je bekkenbodem gebeurt is dus essentieel. Als de spanning adequaat is voor de situatie, geen enkel punt, vooral benutten zou ik zeggen. Is de “te overleven situatie” echter voorbij, het “gevaar” geweken, dan mag de spanning weer bewust los gelaten worden. De spanning in de bekkenbodemspieren blijft echter vaak nog na sudderen, een residu blijft achter waardoor in andere situaties te sterk en te heftig gereageerd wordt vanuit een gespannen lijf.
De bekkenbodemspieren hebben namelijk allemaal reflexpunten in de rest van ons lichaam waarmee ze verbonden zijn. De spierspanning tussen je schouderbladen, een dicht geknepen keel, op elkaar geklemde kaken of een frons in je wenkbrauwen: allemaal tekenen dat de bekkenbodemspieren sterker zijn aangespannen dan nodig is. Tenzij je leidinggevende natuurlijk een tijger is die je dreigt op te vreten of een klant als een woeste beer voor je balie staat of die collega zich echt als een gemene slang gedraagt. Echter onze mede-mensen zijn dat niet, net zo min dat wijzelf een ander als een tijger, woeste beer of als een gifslang naar het leven staan. Mensen willen graag gezien, gehoord of gewaardeerd worden. Bij het ontspannen van je eigen oerreacties van vechten, vluchten of bevriezen kan er een andere relatie ontstaan, ga je je leven op een andere wijze ervaren, ontstaat er openheid, ruimte voor liefde, voor ontmoeting, voor begrip en compassie.
Dit is dus een hele lange inleiding en uitleg over waarom het belangrijk is om je bekkenbodemspieren te gaan leren kennen. Te gaan voelen hoe ze er zijn, hoe je ze kunt aanspannen en loslaten. Hoe je er voor kunt zorgen dat ze warm, zacht en doorstroomt zijn. Hoe daardoor de spier spanning tussen je schouderbladen kan gaan verdwijnen. Je keel zacht en open is waardoor je stem rustiger, dieper en meer ontspannen is. De rimpels en verkrampingen in je gezicht verdwijnen waardoor je meer open en zachter, toegankelijker door de wereld om je heen wordt ervaren.
Wat is deze wonder yoga oefening nu? Recht opzittend, liefst in de gekruiste beenhouding, de buitenste kringspieren aan te spannen en weer los te laten. De kringspieren rond je anus, vagina en plasbuis samen te trekken, even vast te houden en dan weer te verzachten. Om vervolgens te gaan voelen hoe ze warmer, meer doorstroomt en meer aanwezig gaan zijn. Als deze eerste laag gemakkelijk gaat, je kunt spelen met het effect van meer naar voren, meer in het midden of meer naar achteren aan te spannen, dan kun je de tweede laag van spieren er aan toevoegen. De tweede laag bevindt zich tussen je zitbotjes, als je deze laag samentrekt dan gaan je zitbotjes meer naar elkaar toe. De neiging bij deze laag kan zijn dat je je bilspieren aanspant, maar belangrijk is dat je voelt dat je vanuit het midden aanspant en je bilspieren wel mee reageren, maar niet het meeste werk doen. Tenslotte komt de derde laag van spieren aanbod: een waaiervormige spier die van heup naar heup loopt, die als die samenspant een reactie geven in je bovenbenen, je het net boven je schaambeen voelt intrekken en het ook aan de achterkant bij je heiligbeen intrekt.
Laag voor laag deze spieren aan te spannen, weer laag voor laag los te laten en de ontspanning te voelen die daardoor in heel je lichaam op gaat treden is het doel van deze oefening. Een goede basis zet je zo neer voor een ontspannen, goed doorstroomt lichaam, een goede basis om in openheid vanuit warmte, zachtheid en begrip te kunnen leven.
Wandelen, veel wandelen, kan dit ook teweeg brengen. Als je met aandacht loopt, goed rechtop, je voeten recht neerzet: hak-zij-teen methode. Flappen je voeten of knieën allerlei kanten op, zet je je voeten als een soort Donald Duck neer, met de voorvoet naar buiten gedraaid dan is je bekkenbodem uit balans. Probeer maar eens uit in welke positie je bekkenbodemspieren in balans zijn, in een juiste spierspanning en wanneer je ze meer aan de achterkant aanspant of juist meer aan de voorzijde aanspant.
Dit is echt de fundering, de basishouding, in en van ons lichaam en daarmee tegelijkertijd de basishouding in ons leven. Waar kies je voor? Leven met een gespannen en daarmee wankele basis? Of leven met een ruime, warme fundering die je draagkracht vergroot? Allemaal te beïnvloeden door dus een simpele oefening die je overal kunt doen omdat het bijna niet te zien is aan de buitenkant als je dit doet, maar het zo’n groot effect kan en mag hebben op hoe je leeft.
Heel veel plezier met deze ontdekkingstocht naar het bestaan en meer aanwezig laten zijn van je bekkenbodemspieren!!!
