Wat is yoga?

Yoga gaat over de relatie aangaan met dat wat er is. De verbinding maken met je lichaam, je adem en inzicht verwerven over hoe je gedachten, je emoties en je handelen je welbevinden beïnvloeden. Yoga is een levensfilosofie, een kennis en wetenschap over wat het betekent om mens te zijn op aarde. Het is geen religie of geloof ook al hebben het Hindoeïsme en Boeddhisme veel yoga elementen opgenomen om hun gelovigen en volgers een zo diep mogelijke beleving van hun geloof mogelijk te maken. Voor mij heeft de beoefening van yoga juist mijn ervaring binnen het Christelijke geloof verdiept. Het heeft mij geholpen om de boodschap van onvoorwaardelijke liefde, vertrouwen en overgave meer te gaan ervaren dan als mooie kwaliteiten te zien zonder persoonlijke beleving. Ervaren en zelf voelen staat dus voorop. Kennis vooraf en hoe het werkt kan helpen, de ervaring en persoonlijke beleving is echter het belangrijkste. Kennis kan ook helpen om aan bepaalde ervaringen woorden te geven en te kunnen plaatsen.

Yoga ingrediënten

  1. Kosha’s: De lagen rond je ziel
  2. Chakra’s: De energiedoorstroming en energie centra in je lichaam
  3. De yoga sutra’s van Patanjali: De stappen naar heelheid
  4. Yoga á la Sabrina: De belangrijkste kwaliteiten
lagen rond de iel 2

De lagen rond je ziel

Ons lichaam is de meest verdichte, meest tastbare laag. Uniek in vorm en uitvoering met toch veel overeenkomsten qua werking en opbouw in de basis. We hebben allemaal huid, haar, handen, voeten, botten, spieren, organen en zintuigen en tegelijkertijd is het net als onze vingerafdruk volledig uniek

De volgende laag is al minder tastbaar maar wel te voelen: onze adem en energie die we hebben. Het varieert al meer ook al is hierin nog een bepaalde stabiliteit te herkennen. Bij sommige mensen zijn we nu eenmaal meer op ons gemak dan bij anderen, hun energie spreekt ons meer aan, voelt prettig of vertrouwd. Ook zijn we gewend aan hoe onze eigen energie werkt als ochtend- of avondmens, liever op jezelf werkend of helemaal tot bloei komend in een team van mensen. 

De derde laag is de wijze waarop we de dingen doen: rustig en bedachtzaam, snel en vol enthousiasme, gestructureerd of impulsief. Ons handelen vormt dus ook een laag om onze ziel en het is heel fijn om steeds helderder te krijgen door wat ons handelen wordt geïnspireerd. Is het om zo goed mogelijk te overleven? Ligt er een vorm van angst aan ten grondslag? Of is ons handelen een gevolg van waar we zielsveel naar verlangen? Een gevolg van wat we het allerbelangrijkste in ons leven vinden.

 

Veel van ons handelen, veel van onze energie en lichaamsbewustzijn en welzijn wordt bepaald door hoe we denken en naar de wereld om ons heen kijken. Hoe meer inzicht je bijvoorbeeld hebt in het wel en wee van de ander, hoe meer begrip er vaak is als iemands gedrag of energie je niet bevalt. Dit geldt natuurlijk ook of misschien zelfs bovenal voor jezelf. Hoeveel begrijpen we van ons zelf? Als het denken ruim en open is hebben we vaak veel meer begrip en geduld, zijn we vernauwd door drukte en stress dan lijkt het denken in mogelijkheden en het begrip ver te zoeken zijn.
 

Deze vier lagen rond de ziel worden dan vervolgens nog eens heel positief beïnvloed door de vijfde laag: de liefde, warmte en dankbaarheid die we voelen voor ons leven en de wereld om ons heen. De warmte, de compassie uit de Anandamaya kosha heeft een alles doordringende invloed op alle lagen. Evenals het gevoel dat er ontstaat als het lijkt alsof we niet bij die liefde kunnen komen. Dan verkrampt ons lichaam, dan stokt de adem, is ons handelen gespeend van gevoel en mededogen, vernauwt ons begrip voor de ander of voor onszelf. 

 

De toeschouwer en de ziel zijn nog verder ongrijpbare concepten of moeilijker onder woorden te brengen lagen. Je zielsgelukkig voelen en wat dat gevoel nu precies veroorzaakt het is haast niet te beschrijven, maar het bevat altijd zo iets als dat alles, echt alles, even allemaal op z’n plek viel, dat alles met elkaar in overeenstemming is. Het ontwikkelen van de toeschouwer die als het ware op een afstandje naar je kijkt en naar je wijze van leven is een belangrijk onderdeel van mijn yogalessen. Aanwezig zijn in openheid, zonder oordeel. Uit deze beschrijving kun je als goede lezer concluderen dat ik de ziel ook nog als een laag interpreteer, achter die laag ligt het grote geheel, het alles of het niets of zoals het ook wel eens gezegd wordt ‘That’. Vanuit je geloof kun je het God noemen, of het benoemen als het Universum, de kosmos, de kracht die alles verbindt en samenbrengt. 

 

De energiedoorstroming en de energiecentra in je lichaam

Deze uitleg houd ik ook het liefst zo praktisch mogelijk en dicht bij huis, namelijk bij de werking van ons centrale zenuwstelsel in onze wervelkolom en de vertakkingen vanuit dit centrale zenuwstelsel. Evenals het kunnen voelen van de ondergrond waarop we zitten, liggen of staan. Het vaagste is dan het gevoel van geïnspireerd zijn, van intuïtief weten. Breder gaat het ook over de meridianen, de nadi’s en de chakra’s als ronddraaiende wielen in specifieke kleuren en vormen. Down to earth is denk ik de biologische, medische beschrijving van ons zenuwstelsel met een snelweg van gegevensuitwisseling met ons brein in ons hoofd via de wervelkolom.

Een goede doorstroming in het centrale zenuwstelsel zonder bochten, knikken en beknellingen zorgt voor de beste informatie uitwisseling. De vertakkingen vanuit de wervelkolom naar organen, naar benen en armen, naar de huid, zijn weer essentieel in het verzamelen van informatie en het doorgeven van informatie voor een gepaste handeling of actie aangegeven vanuit het brein. Simpel voorbeeld is de ervaring van een hete kachel. De hand die we er naar toe uitstrekken, geeft de informatie van warmte, of zelfs hitte door, het brein kent vanuit opgebouwde ervaring, de reactie van stoppen of zelfs terugtrekken van de beweging. 

Hoe beter de doorstroming is in het centrale zenuwstelsel door de wervelkolom heen, hoe beter de informatie uitwisseling kan plaats vinden. Deze stroom benoem ik het liefst als de snelweg door ons lichaam, een baan van wit helder licht dat van de kruin naar het staartbeen loopt. Hoe helderder, hoe meer ontspannen, hoe makkelijker het stroomt. Door wat wordt dit nu belemmert? Door spanning in je schouders, door een ingezakte houding van moeheid, door een rond trekken van je rug. Vaak allemaal een gevolg van gedachten en emoties. Als je je bovenrug rond trekt als een schild om je hart te beschermen is er angst om gekwetst te worden als je voluit vanuit je hart zou leven. Het intrekken van je maaggebied, je krachtcentrum bestaande uit maag, milt en lever, is het verborgen houden van hoe krachtig je werkelijk bent als je helemaal je ruimte inneemt en de verantwoordelijkheid op je neemt. Een warm gevoel richting je onderbuik en dat die lekker mag bewegen op het ritme van je adem is je creativiteit vrij baan geven, je kracht om te scheppen en zeker ook een stuk levenskracht de ruimte te geven. Een goed doorstroomt bekken met een goede doorstroming in je benen geeft een brede basis, een groot draagvlak en stevige wortels om bij iedere storm mee te bewegen zonder te knakken. 

Zo neem ik dus in iedere les mee dat de wervelkolom lekker soepel en doorstroomt raakt, door te buigen, te draaien en te strekken. Werken bekkenbodemoefeningen in op het draagvlak in jezelf, kan je levenskracht en energie meer gaan stromen door een volledige adembeweging, komt je kracht te voorschijn door je flanken te rekken en je middenrif de ruimte te geven, opent het borstgebied zich door verruimende armbewegingen, krijgt je hals en nek de nodige aandacht en is de ontspanning van je gezichtspieren een  soort slagroom op deze taart van laagjes.

Gedachtes en emoties veroorzaken veel van de spanning in ons lichaam. Ze gaan vaak als een stel op hol geslagen paarden er met ons vandoor. De doorgeslagen gedachtes en zich zelf steeds verder versterkende emoties beknellen als het ware de doorstroming in het centrale zenuwstelsel. Ben je gehaast en sta je onder druk dan spannen je bekkenbodemspieren zich aan. Probeer je je groot te houden, je staande te houden dan trek je je buik in. Voel je angst om je emoties te uiten of om ze zelfs maar te voelen dan trek je het gebied onder je middenrif in en wordt je middenrug ronder. Durf je niet volledig je ruimte in te nemen en ervaar je een gevoel dat je beschermt moet worden dan trekken je schouders rond. Een rechte rug, een open, krachtige houding komt dus door het kalmeren van je gedachtes en emoties. Als je gaat voelen wat je werkelijk bent: een licht dat graag de wereld in schijnt en zo het leven verlicht van jezelf en van de mensen om je heen, dan komen die op hol geslagen paarden wel tot rust en geef je jezelf steeds meer de ruimte om te zijn wie je bent en geef je spanning en verkramping minder de kans om je te laten bepalen.

De yoga sutra’s van Patanjali: de stappen naar heelheid

Met het bestuderen van de in het Sanskriet geschreven Yoga Sutra’s ben ik de rest van mijn leven nog wel bezig. Aan de hand van 10 verschillende vertalingen en uitleggen van de betreffende yoga of Sanskriet deskundigen krijg ik steeds meer inzicht in wat de mogelijke schrijver Patanjali bedoelt heeft te benoemen en te beschrijven. De stappen naar heelheid, naar een geheel voelen of wat ook wel eens aangeduid wordt als zijnde verlichting of verlicht zijn, spelen altijd op de achtergrond van mijn lessen mee. Jezelf als een geheel ervaren. De verbondenheid met de wereld om je heen te voelen. Je gedragen te voelen door de grond. door de aarde onder je. Je geïnspireerd te voelen door de uitgestrektheid van het Universum, de weidsheid van de kosmos, de ondoorgrondelijkheid van het bestaan als mens, als bezielt wezen. Als bomen ondergronds met elkaar verbonden zijn en elkaar energie geven, hoe weinig zicht en inzicht hebben we dan wel niet hoe wij continue met elkaar verbonden zijn. Hoe een gedachte van  mij over jou in jouw energetische brievenbus belandt, hoe we elkaar bewust maar veelal onbewust beïnvloeden. Wellicht de belangrijkste ervaring voor mij met heelheid is dat ik het niet zelf hoef te doen, dat er in mij iets opzij kan en mag gaan om iets groters, iets krachtigers door mij heen mag stromen en naar de wereld om mij heen.

De eerste stap begint eenvoudig met 5 woorden over hoe we met de wereld om ons heen kunnen omgaan. Er zijn tijden dat ik wel eens denk dat ik niet verder kom dan het doorgronden van het eerste woord: ahimsa vertaald als geweldloosheid, respect. Gelukkig geven alle anderen stappen steeds weer verdieping en meer inzicht in de voorafgaande stappen en zo groeit het inzicht. Hoe gaan we met ons zelf om is een logische tweede stap. 

Houdingen, yoga asana’s, verdiepen dan weer de ervaring ‘van de eerste twee stappen. Hoe geweldloos, hoe respectvol ga je om met je lichaam, met jezelf, met de wereld om je heen. 

 

De energie die er doorheen stroomt met pranayama, met de adem, met levenskracht brengt ons dan bij de ervaring van al onze zintuigen. De vernauwing, de gerichtheid van onze zintuigen of juist de ruimte en ontvankelijkheid van onze zintuigen. Voel je de wind door je haren als fietst? Ruik je de geur van de bloemen langs de kant van de weg? Zie je het prachtige lichtspel van de zon en de wolken? Hoor je de vogels, de kikkers, het gelach van kinderen in de straat verderop? Proef je daadwerkelijk wat je eet en drinkt? Voel je hoe je erbij zit terwijl je dit leest? Hoe geconcentreerd kunnen we zijn in de ervaring van een yoga houding en hoe verruimen we die ervaring door te voelen wat er nog meer is. Wat er allemaal gebeurt? Welke spierspanning is nodig? Welke spanning kun je loslaten? De verruiming van de concentratie en het laten varen van je gerichtheid geeft steeds meer een groter gevoel van heelheid. ook in de heelheid zijn uiteindelijk weer verschillende ervaringen mogelijk, de een weer een verdieping van het ander.

Yoga á la Sabrina: de belangrijkste kwaliteiten

Ik ben is de eerste kwaliteit. Er echt helemaal mogen zijn. Tastbaar, aanraakbaar, ervaarbaar in je lichaam. 

Ik creeër, ik schep, maak dingen samengesteld uit tegenovergestelde zaken zoals in een schilderij de afbeelding zichtbaar wordt door de tegenstelling van licht en donker. De vereniging van je lichte kant met je schaduwkant, het bewuste in samenspel met het onbewuste, je doen en zijn in balans brengend.

Ik weet, niet een opgedane kennis als weten, maar een intuïtief weten wat wel en niet goed voor je is, wat goed is om te doen, waar je goed aan doet om juist die impuls te volgen of waarvan je achteraf denkt: “Ja, ik wist het wel, maar heb niet naar mijzelf en mijn intuïtief weten geluisterd”. 

Ik doe, ik heb lief, ik spreek, ik zie en ik ben geïnspireerd.

Al deze kwaliteiten hebben hun eigen yogavorm, hun eigen wijze waarop ze benadert en verdiept kunnen worden. In combinatie met plekken in je lichaam kunnen ze verder uitgediept worden, gezuiverd, vergroot worden. zodat de wijze waarop je er bent verandert, je creatiever wordt, meer weet van binnenuit, je veel doet maar niet omdat je een emotionele bom van gevoelens en verlangens bent. Je doet  Je liefde voor de wereld om je heen zich vergroot. Het verzoek om je vijanden lief te hebben opeens meer realiteit kan worden. Je spreken vanuit een diepe, zuivere stilte voortkomt. Je inzicht in jezelf en in de ander, in je handelen, in je doen en laten, in je pijn en verdriet, in je triggerpoints je veel milder naar jezelf en naar de wereld om je heen laat zijn. Je inspiratie ontvangt om veel meer te kunnen doen dan je ooit voor mogelijk hebt gehouden. Deze kwaliteiten beïnvloeden de lagen rond je ziel, ontspannen en vergroten de werking van je energiecentra en laten je met meer gemak de stappen naar heelheid zetten.

Zo wordt het een yogische manier van leven: in verbondenheid, in relatie, leven als een deel in een geheel, terwijl je ook het geheel bent